Yazı İçeriğinde Bulunanlar
Avrupa’nın ihtiyaçlarını karşılamak için hayati öneme sahip olan ticaret yolları, yüzyıllar boyunca gelişmiş ve yeni yerler keşfedilmiştir. Coğrafi keşiflerin nedenleri ve sonuçları açısından değerlendirildiğinde merak için başlayan hareketlerin ekonomik kaygılarla tüm dünyaya yayıldığı söylenebilir.
Coğrafi Keşiflerin Nedenleri Nelerdir?
Bilimsel ve teknik alanda dikkat çeken keşifler, sağladığı katkılarla insanlığın hemen her alanda gelişmesini sağlamıştır. İpek ve Baharat yollarının Osmanlı Devleti’ne geçmesiyle Avrupalıların yeni yollar araması da zorunlu hale gelmiştir.
Bilimsel ve teknik alanda dikkat çeken keşiflerin amaçları arasında;
- Pusulanın geliştirilmesi
- Gemicilikte ilerleme
- Coğrafya bilgisinin gelişmesi sayılabilir.
Doğu ülkelerinin zenginliğiyse coğrafi keşiflerin yanı sıra Haçlı Seferleri’nin de sebebi olarak gösterilebilir.
- Avrupalıların Hıristiyanlığı yayma çabaları
- Avrupalıların Hindistan’a ulaşmak için yeni yollar aramaları ve
- Kralların coğrafi keşifler için halkı teşvik etmesi süreci hızlandırmış ve cazip hale getirmiştir.
Önemli Coğrafi Keşifler
Ümit Burnu’nun keşfi, Amerika’nın keşfi ve dünyanın çevresinin dolaşılması en önemli coğrafi keşifler arasında sayılabilir.
Ümit Burnu’nun keşfi: Portekizli bir denizci olan Bartelmi Diaz, 1487 yılında Avrupa için yeni bir umut yaratan Ümit Burnu’nu keşfetmiştir.
Amerika’nın keşfi: Ünlü İspanyol denizci Kristof Kolomb, 1492 yılında Hindistan sandığı Amerika kıtasını keşfetmiştir. İspanya’nın Palas Limanından hareket eden Kolomb’un, Atlas Okyanusunu aşarak keşfettiği yere “Amerika” adını verense buranın yeni bir kıta olduğunu kanıtlayan Ameriko Vespucci olmuştur.
Dünyanın çevresinin dolaşılması: Yine Portekizli denizci Macellan, dünyanın yuvarlak olduğunu kanıtlamak için batıya doğru yol almış, Filipinlerde hayatını kaybetmiş ve keşfin geri kalanı yardımcısı Del Kano tarafından 1522’de tamamlanmıştır.
Coğrafi Keşiflerin Sonuçları Nelerdir?
Coğrafi keşiflerin sonuçları birden farklı alanda kendini göstermiştir. Bunlar;
- Siyasi sonuçlar
- Ekonomik sonuçlar
- Bilimsel sonuçlar ve
- Dini sonuçlardır.
Coğrafi keşiflerin Osmanlı İmparatorluğu’na olan etkileri de ekonomi başta olmak üzere pek çok farklı alanda günlük yaşamı etkileyecek izler bırakmıştır.
Coğrafi keşiflerin siyasi sonuçları: Yeni ada ve kıtaların keşifleri, İspanyol ve Portekizlilere geniş topraklarda sömürge imparatorlukları kurma fırsatı yaratmıştır. Osmanlı Devleti bu dönemde Hint ticaret yoluna hükmetmek için Portekizlerle ve Akdeniz’in hâkimiyeti için de İspanyollarla çetin mücadelelere girmiştir.
Coğrafi keşiflerin ekonomik sonuçları: Yeni ticaret yollarının bulunması ve kullanılır hale gelmesi Baharat ve İpek Yolları’nın önemini kaybetmesine neden olmuştur. Akdeniz kıyısında konumlanan limanlar değer kaybederken Atlas Okyanusuna kıyısı olan limanlar değer kazanmıştır. Bu keşiflerde ele geçirilen altın ve her türlü ziynet eşyası Avrupa’ya taşınırken toprak zenginliği kavramı yerini mal mülk zenginliğine bırakmıştır.
- Avrupa’nın siyasi ve sosyal yapısında kendini gösteren değişiklikler Burjuva sınıfını güçlendirirken
- İslam ülkeleri yoksullaşmış ve
- İpek Yolu’nun önem kaybetmesiyle Türkistan’da bulunan hanlıklar zayıflamıştır.
Coğrafi keşiflerin bilimsel sonuçları: Yeni ırk, kültür, hayvan ve bitki çeşitliliği yapılan coğrafi keşiflerin bilimsel sonuçları arasında sayılır. İnsanların merak ve araştırma arzusunun uyanması düşünce dünyasında da hareketlenmelere yol açmıştır. Rönesans ve Reform hareketlerinin temelleri bu tarihte atılmıştır.
Coğrafi keşiflerin dini sonuçları: Kiliseye olan güven sarsılmış, Hristiyanlığın temelleri Avrupalıların dine olan görüşlerinin zayıflamasıyla sekteye uğramıştır.
Coğrafi Keşiflerin Osmanlı İmparatorluğuna Etkileri
Coğrafi keşifler özellikle Müslüman ülkeler açısından değerlendirildiğinde büyük bir yıkımın nedenidir. Osmanlı topraklarında kalan ve ticaret yolları üzerinde konumlanan halk ve esnaf tamamen işsiz kalmıştır. İpek ve Baharat yoluna hâkim olan Osmanlı, ticaret hacmini artırmak için yaptığı girişimlerden umduğunu bulamamıştır.
Yeni kıtalar ve yollar sömürgeciliği kolaylaştırmış, sanat ve sanatçıya gösterilen önem artmıştır. Domates, patates, tütün ve vanilya coğrafi keşifler sayesinde tüm dünyaya yayılmıştır. Evrensel özelliklere sahip olan coğrafi keşifler bütün dünyayı az ya da çok etkisi altına almayı başarmıştır.
Bilim üzerine daha fazla bilgi keşfetmek için kategorimizdeki diğer yazılara göz atmayın unutmayın!
