Yazı İçeriğinde Bulunanlar
Bilinç akışı çoğunlukla edebiyat alanında kullanılan ve bir yazım tekniğini ifade eden bir terimdir. Bu teknik üzerine detaylı bilgiler, örnekler ve Türk edebiyatında hangi isimlerin bu tekniği kullandığına yazının ilerleyen bölümlerinde yer verilmiştir.
Bilinç Akışı Ne Anlama Gelir?
Bir edebi teknik olarak yazarın, romanını kaleme alırken romanının işleyişinde ve okuyucuya aktarılışında kullandığı ve eserde yer alan karakterlerin kendi ağzıyla iç konuşmalarının ve kafasından geçen düşüncelerin yansıtılmasıdır.
Bu teknik birinci şahıs yani kahraman anlatıcı üzerinden kahramanın iç dünyasını ve düşüncelerini, olayları ve nesneleri algılayış şeklini gibi durumları okuyucuya aktarmak için kullanılan bir bilinç yansıması tekniğidir. Bilinç akışı tekniği, özellikle iç monolog ile çok fazla karıştırılmakta ancak özellikle birbirini ayıran çok önemli bir fark bulunmaktadır.
Bilinç akışı tekniği kullanan yazar, kahramanın tüm iç dünyasını okuyucuya tüm gerçekliğiyle ve olduğu gibi sunmaktadır. Kahramanın iç monoloğu sırasında aklından geçen her cümle, mantıksal bir bağ bulunmadan, gramer ve sentaks kuralları dikkate alınmadan, direkt olarak kahramanın kafasından geçtiği şekilde okuyucuya aktarılmaktadır. Bu nedenle noktalamalarda, anlamda, cümle yapısında ve kelimelerde hatalar ve yanlışlar görmek oldukça normaldir.
Bilinç akışı tekniği, iç monologdan bu gramer kurallarına dikkat edilmeden olduğu gibi okuyucuya tüm yanlışlarıyla ve anlamsızlığıyla aktarılması ile ayrılmaktadır.
İç Monolog İle Farkları Nelerdir?
Bilinç akışı tekniği ve iç monolog tekniği birbirleri ile çok fazla karıştırılmaktadır. Birçok kişi bu iki tekniği birbirinden ayıran farklılığı merak etmektedir. Özellikle birbirlerine oldukça benzeyen bu iki teknik, aslında aynı amaca hizmet ediyor olsalar da hizmet ediş şekilleri farklıdır.
Bu konuda öncelikle iç konuşma yani iç monolog tekniğinden bahsetmek gerekirse; İç monolog, romanda yer alan karakterin içinden ve kafasından geçenleri yine karakterin kendi ağzından okuyucuya sunulduğu bir teknik olarak tıpkı bilinç akışı tekniğinde olduğu gibi bir duruma sahiptir. Ancak bu iki tekniği birbirinden ayıran yani bilinç akışı iç monolog farkı ise karakterin içinden geçen düşüncelerin okuyucuya aktarılış biçimidir.
İç monolog tekniğinde, romandaki karakterin iç konuşması, okuyucuya gramer ve sentaks kurallarına uygun yani düzenli bir şekilde verilmektedir. Aynı zamanda düşünceler arasında mantıksal bir bağ ve örgü bulunmaktadır. Ancak bilinç akışı tekniğinde karakterin iç konuşmaları ve kafasından geçen düşünceler, hiçbir gramer ve sentaks kuralına uyulmadan yani düzenlenmeden olduğu gibi okuyucuya sunulmaktadır. Karakterin zihninden geçen her şey, mantıksal bir bağ bulunmadan ve gramer kurallarına dikkat edilmeden olduğu gibi aktarılırken, kelime yanlışları, cümle yapısı bozuklukları, anlamsızlık gibi durumlar da bu sayede hiçbir düzenleme yapılmadan okuyucuya aktarılır.
Kısaca bilinç akışı ve iç monolog tekniğinin farkı, iç monologda karakterlerin iç konuşmalarını gramer ve sentaks kuralları çerçevesinde okuyucuya mantıksal bir bağ ve düzende aktarılırken bilinç akışında bunun kurallara dikkat edilmeden olduğu gibi parça parça yani bir bağ bulunmadan tüm gerçekliğiyle aktarılmasıdır.
Bilinç Akışı Tekniğini Kullanan Türk Yazarlar
Bu teknik ülkemizde çok yaygın olarak kullanılan bir edebi teknik olmasa da özellikle bazı oldukça önemli yazarlarımızın çok sevilen romanlarında en iyi şekilde kullandığını söylemek mümkündür.
Bu konuda özellikle Türk Edebiyatı’nda ilk akla gelen kişi Yusuf Atılgan’dır. Yusuf Atılgan, bilinç akışı tekniğini özellikle iki önemli eserinde okurlarıyla buluşturmuştur. Ayrıca kitaplarının büyük bir kısmında bu teknikten yararlanarak okurlarına karakterin aklından geçen tüm düşünceleri olduğu gibi aktarmıştır.
Bilinç akışı tekniğini kullanan Türk yazarlar ve bu yazarların bilinç akışı tekniğini kullandıkları eserleri ise şöyledir;
- Oğuz Atay: Tutunamayanlar
- Orhan Pamuk: Sessiz Ev
- Yusuf Atılgan: Anayurt Oteli ve Aylak Adam
Modern edebiyat alanında da bu tekniğe eserlerinde yer veren çok sayıda çağdaş yazar bulunmaktadır.
