Yazı İçeriğinde Bulunanlar
Zeigarnik etkisi olarak bilinen erteleme problemi; bitirilmeyen işlerin yarım kalması halini temsil eder. Tamamlanamayan işler beyinde sürekli olarak yer kaplar ve zeigarnik etkisi meydana gelir. Normal rutinlerin yanı sıra geçmişte tamamlanamayan işlerin de zihni meşgul etmesi yorucu bir hal meydana getirir.
Zeigarnik Etkisi Nedir?
Zeigarnik etkisi ile ilgili bilinmesi gerekenler şu şekildedir:
- İlk olarak Bluma Zeigarnik tarafından ortaya çıkarılan bir olgudur.
- Rus psikolog olan Bluma Zeigarnik’e göre yarım kalan, tamamlanamayan unsurların daha sık ve kolay hatırlanabildiği öne sürülür.
- Sonlanmayan her iş zihni daha çok meşgul ederek rahatlamaların önüne geçer.
Zeigarnik Etkisi Uygulama Süreci Nasıl İşler?
Zeigarnik etkisinin uygulama sürecinde takip edilen adımlar şu şekildedir:
- Her hangi bir konuda ilgi uyandıran unsurları başlatarak karşı tarafın dikkatini çekmek
- Çeşitli adımlarla insanlara katılmalarını sağlamak
- Bilişsel gerilim oluşturmak temel etken olduğu için ortadaki unsuru ertelemek ya da durdurmak
- Sürece dahil olan kişilerin geri dönmeleri için işaretler bırakmak gibi adımların uygulanması ile zeigarnik etkisi oluşturulabilir.
Zeigarnik Etkisi İçin Uygulanan Deneyler Nelerdir?
Zeigarnik etkisinin ortaya konması belirli araştırmalar yapılır. Buna göre zeigarnik etkisi için uygulanan deneyler şu şekildedir:
Boncuk Dizimi Deneyi;
- Bir seans sırasında kişilere renkli boncuk dizim görevi verilir.
- Zaman zaman deneklerin boncuk dizimleri engellenerek ara vermeleri sağlanır.
- Tekrar devam ettikleri zaman yarım kalan boncuklar üzerinden işlemi sürdürdükleri anlaşılır.
Yapboz Deneyi;
- Deneklerden belirli bir ödül karşılığında yapboz parçalarını birleştirmeleri istenmiş. Fakat biraz başlandıktan sonra sürecin tamamlanmasına izin verilmeden yarışma bitirilir.
- Kişilere ödülleri verilerek salondan ayrılmaları söylense de yarışmacılar yarım kalan yapbozları yapmaya devam eder.
- Bu durum da zeigarnik etkisinin açık şekilde örneğidir.
Zeigarnik Etkisinin Örnekleri Nelerdir?
Normal hayatımızın pek çok noktasında zeigarnik etkisi örnekleri ile karşılaşabiliriz. Buna göre zeigarnik etkisinin örnekleri şu şekildedir:
- Dizi ya da filmlerin en heyecanlı noktalarında yarım bırakılması zeigarnik etkisi için önemli bir örnektir. Buna yarım kalan bir kitap da dahil edilebilir. Olayın sonunu tamamlamayan zihin sürekli olarak onu tamamlamaya çalışarak unutulmaların önüne geçer.
- Online platformlarda ulaşılması gereken içeriğin öncelikle küçük bir bölümü verilerek merak hissi uyandırılır. İçeriğin altında “devamını gör” ibaresinin yer alması kişinin merakını canlı tutar. Bu esnada sayfada yer alan diğer içeriklere dikkat çekilmesi sitede daha fazla zaman geçirilmesi için etkili bir yöntemdir. Böylece sitelerin tıklanma oranları zamanla artış gösterir.
- Usta roman yazarları eserlerini seriler şeklinde çıkarmak istedikleri zaman seriler arası geçişlerde zeigarnik etkisinden yararlanarak okuyucunun merakını dinç tutup diğer seriyi merakla beklemesini sağlar. Bu yöntem ile devam serisinin de ilgi ile karşılanması kaçınılmazdır.
- Aylık ya da haftalık şekilde çıkarılan dergiler için de durum farksız değildir. Derginin içeriğinde yer alan bazı kategoriler yarım bırakılarak “devamı diğer sayıda” türevi ibareler alışık olunan durumlardır. Böylece diğer sayının merakla beklenmesi ya da çıkış tarihinin takip edilmesi kaçınılmaz bir hal alır.
Zeigarnik Alışkanlığından Kurtulma Yolları Nelerdir?
Çeşitli unsurlara bağlı olarak zeigarnik etkisi ortaya çıkabilir. Buna göre zeigarnik etkisinden kurtulma yolları şu şekildedir:
- Ertelenen görevin tamamlanması için ilk adımın atılması gerekir. Buna göre ilk adım olaya başlamaktır. Başlanıp da yarım kalan eylemler sürekli olarak zihninizde yer kaplar. Buna bağlı olarak da bitirme isteği duyabilirsiniz.
- Başlamanız gereken bir proje için öncelikle plan oluşturun ve ne yapılması gerekiyorsa yapmaya başlayın projeyi ertelemeyi bırakıp bitirmeye yönelik işe koyulmanız zeigarnik etkisinin tamamlanmasını sağlar.
- Başlangıçta motivasyonunuzu sağlamak zor olsa da biraz kendinizi zorlayarak devam etmeniz sürecin tamamlanmasını sağlar.
- Çalışmanızın planlamasını yaparken uygun aralıklarla görevin bir parçasını tamamlamanız gerekir. Yarım kalan bir görev sonrasında ara vermeniz size sürekli çalışmayı düşündürür ve motivasyonunuz artarak tamamlama yoluna gidersiniz.
- Hedeflerinizi gizli tutmanız önemli bir unsurdur. Planlarınızı sesli şekilde bir başkasına aktarmanız dopamin etkisi oluşturabilir.
- Bu durum ile de yaşanmamış olay, yaşanmış şekilde size mutluluk verir. Sonucunda motivasyon kaybı oluşabilir.
- Sahte başarı duygusunun önüne geçilmesi adına planlanan olayların sessiz şekilde yapılması sizi başarıya götürürken zeigarnik etkisinin engellendiği bir unsurdur.
Bu içeriğimizin ardından Bilinç ve Akıl kategorimizde ilginizi çekecek sayısız içerik olduğunu da unutmayın.
