Yazı İçeriğinde Bulunanlar
Gözün yapısı üzerine anatomik açıdan bilgi sunduğumuz bu yazıda görme olayı nasıl gerçekleşir gibi merak edilen konuları da ele aldık. Beş duyu organımızdan biri olan gözümüz ile ilgili tüm bilgiler yazımızın devamındadır.
Gözün Yapısı
Gözlerimiz cisimlerin rengini, şeklini, yapısını ve konumunu ışık sayesinde algılamaktadır. Kaş ve kirpiklerimiz ise gözlerimizi koruma görevini üstlenmiştir.
Gözün nemli kalmasını, beslenmesini sağlayan yapılar ise göz yaşı kanallarıdır. Gözleri tozlara karşı koruyan yapıya da göz kapakları denilmektedir. Aynı zamanda gözün uyku sırasında dinlenmesini de yine göz kapakları sağlamaktadır.
Gözün hareketini çevresinde bulunan göz kasları sağlamaktadır. Yüzeyi ise konjunktiva adı verilen bir zarla kaplıdır. Gözde anatomik yapısı şu şekildedir;
- Sert tabaka
- Damar tabaka
- Ağ tabaka (retina)
- Sarı benek
- Kirpiksi kaslar
- Arka oda
- Mercek
- Kornea
- Göz bebeği
- Ön oda
- Arka oda
- İris (renkli kısım)
- Asıcı bağlar
- Kör nokta
- Görme sinirleri
- Camsı cisim
- Kan damarları şeklindedir.
Görme sinirleri gözden çıkarak beyin görme ile sorumlu bölümü olan oksipital loba (arka üst taraf) doğru gitmektedir. Gözün yapısı anatomik olarak bu şekildedir.
Görme Olayı
Görme olayı esnasında ışığın izlediği yoldan görüntüye kadar geçen sürede meydana gelen olaylar sırası ile şu şeklide özetlenebilir:
- Cisimden çıkan ya da yansıtılan ışık
- Saydam tabaka
- Ön oda
- Göz bebeği
- Arka oda
- Görme duyusuna ait sinirler
- Görme duyusuna ait hücreler
- Sarı benek
- Camsı cisim
- Göz merceği
- Beynin görme duyusu merkezi (oksipital lobta yer alır)
- Görüntü
Perspektif olayı düşünüldüğünde gözler mümkün olduğunca geniş bir alanı kendilerince küçülterek gözleri ile uyumlu hale getirip algılamaktadır. Bunu tıpkı uzaya bakmayı sağlayan bir teleskop gibi de düşünebilirsiniz. Gözlerimiz de belli bir mesafeye kadar olan her şeyi küçülterek kendi perspektifince algılamaktadır.
Görme Olayı Nasıl Gerçekleşir?
Görme olayının gerçekleşebilmesi için ortamda ışığa ihtiyaç vardır. Nesnelerin görüntüleri ışıktan yansıma şeklinde gözlerimiz tarafından algılanmaktadır. Tam karanlık bir ortamda bu duyunun çalışması mümkün değildir.
Cisimlerden göze doğru gelen ışık ışınları ilk olarak gözdeki saydam tabaka ile karşılaşır. Sonrasında sırası ile ön oda ve göz bebeğinden geçerek göz merceğine doğru gelir.
Mercek kısmında göz cisimden gelen ışığı kırarak cismin gerçek görünümünü ters bir biçimde sarı beneğe getirir.
Meydana gelen ters görüntü sonrasında gözlerdeki görme sinirleri beyne görüntüyü iletir ve beynimiz bu görüntüyü düzüne çevirerek algılar.
Görüntüyü düz hale getiren beyinde yer alan nöronlardır.
Cismin yakında mı uzakta mı olduğunda göre göz merceği kalınlaşır ya da incelir ve cismi algılamaya çalışır. Buna bilim insanları göz uyumu demektedir. Gözümüz 13 – 25 cm arasında göz uyumu işlemi yapar.
Gözün görüntüyü daha olduğundan büyük, küçük ya da bulanık görmesi ile ilgili durumlar göz merceğindeki şekil bozulmalarından kaynaklanmaktadır. Göz çok fazla yorulduğunda, gereğinden fazla ışığa maruz kaldığında, sistemin hastalıklar nedeniyle vb. farklı durumların meydana gelmesi sonucunda yapısı bozulabilen bir organdır.
Bu durumda kişiler açısı ayarlanmış camlara sahip olan gözlükler ile tedavi edilirler. Bu gözlükler göz merceği yerine çalışarak görüntüyü doğru şekilde algılamaya yardımcı olur. Eğer doktorunuzun tavsiye ettiği şekilde değil de yanlış biçimde gözlük kullanırsanız mercekteki bozulma devam edebilir ve gözünüzdeki mercek bozukluğu sorunu daha da ileri seviye bir hale gelebilir.
Bunun tıbbın dallarından biri olan göz hastalıkları biriminde numaralandırılmış bir sistemi vardır. Mercekteki algılama problemine göre farklı numaralar ile bozukluğun şiddeti sayılarla sembolize edilmektedir. Buna göre de kişilere uygun biçimde kesilmiş gözlük camları reçete edilir.